door HansMercedes » 01 jan 2010, 18:43
Velgen en banden
Bron: Clubmagazine, nummer 10 augustus 1992, Martin Peckelsen
Naar aanleiding van een vraag over aanlopende banden verscheen in deze editie van ons clubblad een gedetailleerd artikel over banden en velgen. Omdat er tegenwoordig nog steeds onduidelijkheden zijn op dit gebied stellen wij u dit item via onze website beschikbaar.
--------------------------------------------------------------------------------
Algemene informatie
De velg- en bandcombinatie vormt de verbinding tussen voertuig en wegdek. Alle krachten, die door de auto op de weg (en omgekeerd) worden uitgeoefend worden via band en velg overgebracht. De juiste (of verkeerde!) keuze bepaalt op positieve (of negatieve) wijze de gebruikseigenschappen en de veiligheid van het voertuig.
--------------------------------------------------------------------------------
Velgen
Elke velg bestaat in principe uit twee afzonderlijke onderdelen, de wielschotel/wielschijf waarmee de complete velg aan de as wordt gemonteerd en de velghoepel/velgbed, die de band opneemt. Bij stalen velgen is deze tweedeling nog duidelijk terug te vinden: beide onderdelen zijn aan elkaar gelast. Lichtmetalen velgen hebben deze tweedeling alleen nog vanuit de benaming, beid elementen worden in één keer in vorm gegoten c.q. gesmeed.
--------------------------------------------------------------------------------
Codering
Aan de hand van de standaard staalvelg, die tot 1973 op de meeste -02 modellen werd gemonteerd, een korte verklaring van de gebruikte codering.
4 J X 13 H 2
Het getal 4 staat voor de breedte van de velg, tussen beide velghoorns (randen). Gemeten in inch, 1 inch (engels) = 2,54 cm.
De hoofdletter J staat voor de vorm van de velgrand
Het teken X is het symbool van een diepbedvelg
Het getal 13 staat voor de velgdiameter, gemeten van de velgschouder tot tegenoverliggende velgschouder, eveneens in inch
De hoofdletter H in combinatie met het getal 2 staat voor een ronde verhoging aan beide kanten van het velgprofiel
--------------------------------------------------------------------------------
ET waarde
Naast deze tot nu toe beschreven maten, is bepalend voor de vraag of een velg wel of niet te monteren valt, de zogenaamde inpersdiepte, afgekort ET (Duits: Einpresstiefe). Deze inpersdiepte is de afstand van de velghoepel-hartlijn (= het midden tussen de twee velgranden) tot aan het raakvlak van de wielschotel met de wielflens c.q. remtrommel.
De ET van een velg bepaalt hoever een velg naar binnen valt of naar buiten steekt in de wielkast. Een ET van 38 wil zeggen dat het bevestigingspunt 38 mm aan de buitenkant van het midden van de velg ligt (zie schematische tekening). Steekt een velg te ver naar buiten, dan moet er een velg met een hogere ET worden gemonteerd. Bij ET 42 valt de velg 4 mm meer naar binnen dan bij ET 38. Omgedraaid geldt: Hoe lager de ET, hoe meer een velg naar buiten steekt.
Voor de standaard 02-modellen (inclusief 2002 turbo) beschikt BMW voor de volgende velgen (met bijbehorende inpersdieptes) over een TÜV-vrijgave voor gebruik van deze velgen op de openbare weg.
4J x 13 H2, ET 29mm
5J x 13 H2, ET 26mm
5J x 13 H2, ET 18/19mm
6J x 13 H2, ET 20mm
6J x 13 H2, ET 13mm
6J x 13 H2, ET 6mm
Voor het rally- en racecircuit werden velgen van 4 tot 10 inch gemonteerd, waarbij de spoorbreedte ten opzichte van de standaard situatie (1330mm) tussen de 10 en 120mm werd verbreed. Door deze spoorverbreding is het bij de 5 inch velg in sommige gevallen al noodzakelijk om de wielkastranden voor en achter na te bewerken (gedeeltelijk wegslijpen of uitkloppen/-rollen). Velgen vanaf 6 inch kunnen, afhankelijk van hun inpersdiepte, alleen worden gemonteerd in combinatie met nog verdergaande aanpassingen, zoals het nog verder uittrekken van de spatbordranden voor en achter of de montage van speciale uitbouwsets.
--------------------------------------------------------------------------------
Bandenmaat / tellerafwijking berekenen
Andere bandenmaten resulteren in een afwijkende kilometerteller. Hier kun je berekenen hoeveel! Vul eerst de gegevens van je huidige band in en bevestig deze met OK. Daarna de maten van de eventuele nieuwe banden, weer afgesloten met OK. Als van beide de gegevens uitgerekend zijn is het daarna mogelijk om de afwijking te bepalen. Druk hiervoor op de button 'Bereken'.
Band Maat Hoogte Omtrek
Huidige band keuze 165 175 185 195 205 215 225 235 keuze 50 55 60 65 70 75 80 85 keuze 13 14 15 16 cm cm
Nieuwe band keuze 165 175 185 195 205 215 225 235 keuze 50 55 60 65 70 75 80 85 keuze 13 14 15 16 cm cm
Verschil Omtrek Tellerafwijking
cm
%
100 km/u op de teller =
echte km/u !
Bandenmaatgeving en - normalisatie
De manier waarop de maatvoering, de constructie en het toepassingsgebied in een bandaanduiding zijn verwerkt is internationaal vastgelegd. Tot 1978 werd in Europa een bandaanduiding gebruikt, die de volgende informatie inhield:
bandbreedte
snelheidscategorie
constructiewijze (alleen radiaalband)
band- resp. velgdiameter
Als voorbeeld een codering van een diagonaalband, die BMW tot 1970 op de 00- en eerste 02-modellen monteerde en van een na 1970 gemonteerde radiaalband.
6.00 S 13
Het getal 6.00 staat voor de bandbreedte, gemeten in inch. De hoofdletter S staat voor de snelheidsklasse tot 180 kilometer per uur. Het getal 13 staat voor de bed/velgdiameter, gemeten in inch.
165 SR 13
165 is de bandbreedt in mm. Snelheidsklasse is S, tot 180 kilometer per uur. De R zegt iets over de constructiewijze, hier gaat het dus om een radiaalband. Het getal 13 is weer de bed/velgdiameter, gemeten in inch.
Hieraan konden worden toegevoegd:
TT = Tube type, voor banden die met binnenband moesten worden gemonteerd
TL = Tube less, voor banden zonder binnenband
REINFORCED = Deze uitdrukking gold voor banden met verhoogd draagvermogen
M+S = Modder en Sneeuw, voor winterbanden
In 1978 werd een nieuwe internationale afspraak gemaakt, die alle eerder gemaakte afspraken moest vervangen. Volgens deze afspraak moest een bandaanduiding de volgende informatie bevatten:
Breedte van de band
Hoogte-Breedteverhouding (H/B)
Snelheidscategorie
Constructiewijze
Nominale diameter van band/velg
Als voorbeeld een bandsoort die veelvuldig op de BMW 02 wordt gemonteerd:
185/70 SR 13
185 = bandbreedte gemeten in mm
70 = Hoogte-Breedteverhouding (hier is de hoogte 70% van de breedte)
S = Snelheidscategorie (S = tot 180km/u; H tot 210km/u; V = boven 210km/u
R = Constructiewijze, hier radiaal
13 = Nominale diameter van band/velg, in inch
Aan deze aanduiding konden dezelfde symbolen nog worden toegevoegd zoals aan de eerder beschreven radiaalbanden 165 SR 13.
Na een aantal jaren werd deze regeling nog eens gewijzigd, zodat een tegenwoordige band de volgende informatie bevat:
Breedte
Hoogte-Breedteverhouding (H/B)
Constructiewijze
Nominale diameter van band/velg
Draagvermogen
Snelheidsklasse
Bijvoorbeeld
185/70 R 13 78 S
De meeste coderingen zult u nu wel kunnen begrijpen. De 78 geeft het draagvermogen aan. Dit is de lastindex, hier LI 78, overeenkomstig een mogelijke maximale belasting van de band tot 425kg. In totaal zijn er 280 verschillende lastindexen, van 45-136.000 kg. De snelheidsklassen werden uitgebreid tot in totaal 17 verschillende categoriën.
--------------------------------------------------------------------------------
Overzicht velg- en bandcombinaties
Als laatste een overzicht van alle mogelijke velg- en bandcombinaties die beschikken over een vrijgave door de TÜV, zij het via BMW of op individuele basis via particulieren.
--------------------------------------------------------------------------------
Overzicht BMW
1502-2002
165 SR 13 op 5J x 13-velg, ET 26mm
175 SR 13 op 5J x 13-velg, ET 18/19mm
185/70 SR 13 op 5J x 13-velg, ET 18/19mm
185/70 SR 13 op 6J x 13-velg, ET 20mm
2002ti-tii
165 HR 13 op 5J x 13-velg, ET 26mm
175 HR 13 op 5J x 13-velg, ET 18/19mm
185/70 HR 13 op 5J x 13-velg, ET 18/19mm
185/70 HR 13 op 6J x 13-velg, ET 20mm
2002 turbo
185/70 VR 13 op 5J x 13-velg, ET 18/19mm
185/70 VR 13 op 6J x 13-velg, ET 13 en 20mm
195/70 VR 13 op 6J x 13-velg, ET 13 en 20mm
195/70 VR 13 op 6J x 13-velg, ET 6mm
--------------------------------------------------------------------------------
Overzicht particulieren
1502-2002tii
185/60 HR 13 op 5J x 13-velg, ET 18/19mm
185/60 HR 13 op 6J x 13-velg, ET 13mm
185/60 HR 13 op 6J x 13-velg, ET 20mm
205/60 HR 13 op 7J x 13-velg, ET 20mm (met verbreding)
205/60 HR 13 op 7J x 13-velg, ET 15mm (met verbreding)
195/50 HR 15 op 7J x 15-velg, ET 27mm
205/50 HR 15 op 7J x 15-velg, ET 27mm
Zonder aanpassingsproblemen kunnen, als 'breedste' combinaties, uit de BMW lijst de 185/70 op 5J velg op alle 02 modellen worden gemonteerd. Wordt deze niet verbrede 02 voorzien van een verlagingsset, dan kan (al naar gelang het aantal mm's van de verlaging) de voor de wielen beschikbare ruimte op een aantal punten in de wielbehuizing en naar de spatbordranden toe, kritisch worden. In deze gevallen zijn aanpassingen nodig, om het aanlopen van de wielen te voorkomen.
Bij de 185/70 op 5J velg is het meestal voldoende om de voorste spatbordranden in het onderste gedeelte (circa de helft van de wieluitsparing) aan te leggen of weg te slijpen en het bovenste gedeelte circa 10-15mm naar buiten te brengen. In het voorste wielhuis zou het plaatwerk ter plaatse van de voetruimte circa 10-20mm naar binnen moeten worden gebracht. Aan de wielkasten achter zijn geen aanpassingen nodig.
De tweede combinatie 185/60 op 5J velg vereist, ook na montage van een verlagingsset, geen aanpassingen.
De combinatie 185/70 op 6J velg (ET 20mm) zal nog met de net beschreven aanpassingen monteerbaar zijn; dezelfde band op een 6 inch velg (ET 13mm) zal echter, naast de aanpassing in de voorste wielkast, aan voor- en achterspatbord verbreders nodig hebben. Hetzelfde geldt voor 205/60 op 7J (ET 15mm, 20mm). Voor beide moeten de spatborden voor en achter compleet worden verwijderd en worden vervangen door complete spatborden met geïntegreerde verbreding.
Geheel anders ligt het verhaal voor de 15 inch velgen. Door de grotere inpersdiepte (ET 27mm) komen zelfs de 205/50 banden zover in de wielkast terecht, dat alleen kleine aanpassingen aan de voorste spatbordranden en het voetruimte-plaatwerk in de wielkast nodig zijn.
Uit ervaringen van medeclubleden kunnen wij ook de onderstaande combinaties vermelden:
185/65 HR/VR op 7J x 14-velg, ET 30mm
195/60 HR/VR op 7J x 14-velg, ET 30mm
hier nog een leuk stukje tekst ,en zal gelijk even op mijn velgen gaan kijken wat daar op staat grt hans